FreeSync Teknolojisi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Zaman zaman dile getirdiğimiz, akıcı veya sürükleyici oyun deneyimi söz konusu olduğunda aklınıza ilk olarak yüksek kare/saniye değerleri ya da etkileyici görseller geliyor olabilir. Evet, bunlar, akıcı ve sürükleyici oyun deneyiminin önemli parçalarıdır fakat oyun esnasında karşınıza ekran yırtılmaları (tearing) veya takılmalar (stuttering) çıktığı takdirde bahse konu akıcı oyun deneyimi, kolayca sekteye uğrayabilir. Böylesi durumlar, ekran kartı ile monitörün, senkronize şekilde iletişim kuramamalarından kaynaklanır. Ancak bu sorunu ortadan kaldırmak, FreeSync teknolojisi ile mümkündür. Peki, FreeSync nedir ve tam olarak ne işe yarar? Oyun içinden veya ekran kartı sürücüsünden etkinleştirilebilen V-Sync (Vertical Synchronization/Dikey Senkronizasyon) ile arasında ne gibi farklar vardır? Eğer siz de oyun sırasında gerçekleşebilen ekran yırtılmalarından şikâyetçiyseniz, gelin, bu sorulara ve daha fazlasına birlikte yanıt bulalım.

FreeSync Teknolojisi ile Ekran Yırtılmalarına Veda Edin

Gündelik yaşantımızda çevremizdekilerle iletişim kurmak için kullandığımız dilin bir benzerini, bilgisayar donanım bileşenleri de kendi aralarında kullanır. Bu noktada, AMD’nin, 2015 yılında NVIDIA’nın G-SYNC teknolojisine rakip olarak ortaya çıkardığı ve arkasında, Adaptif Yenileme Hızı teknolojisi bulunan FreeSync’i de rahatlıkla bir dile benzetebiliriz. Bu dil, bilgisayarınızın monitörü/ekranı ve ekran kartınız/bilgisayarınızdaki grafik işlemci arasında âdeta bir köprü görevi görür. Ekran kartınız, oyun esnasında, gücü çerçevesinde saniye başına belirli sayıda kare oluşturur ve monitörünüz de bu kareleri, ekrana yansıtır. Fakat ekran yenileme hızı ile ekran kartının oluşturduğu kare sayısı örtüşmediği takdirde, dikey senkronizasyon da kapalıysa, yazının başlarında da belirttiğimiz gibi yırtılma veya takılma gibi minimal görüntü sorunları meydana gelir. Bu, bazı kullanıcılar için rahatsız edici olmasa da birçok kullanıcı, oluşan sorunlu görsellerden büyük hoşnutsuzluk duyar.

Başlarda yalnızca AMD imzalı ekran kartlarıyla çalıştırılabilen ancak son yıllarda NVIDIA ekran kartları kullanan oyun tutkunlarının da yararlanabildikleri FreeSync teknolojisi, yırtılmaları ortadan kaldırır. Monitörün ekran yenileme hızını, ekran kartının ürettiği kare sayısına göre dinamik olarak değiştiren teknoloji, örneğin ekran kartı, saniyede 48 fps üretebiliyorsa monitörün de kendini 48 Hz değerine geçirmesini sağlar. Bu sayede düşük ve dalgalı kare/saniye oranlarında bile akıcı ve sürükleyici bir oyun deneyimi yaşayabilirsiniz.

FreeSync teknolojisi, sunduğu olanaklara göre kendi içinde üç ana kategoriye ayrılır. Kısaca anlatmak gerekirse:

FreeSync

Yazının buraya kadarki kısmında bahsettiğimiz, monitör ile ekran kartı arasındaki ortak dilin en yalın hâlidir. FreeSync sayesinde kare/saniye değerleri denetlenip dinamik olarak değişir ve kareler, ekrana, hizalanarak aktarılır.

FreeSync Premium

FreeSync’in bu denli popülerlik kazanmasında etkili olan asıl sürümü Premium versiyonudur. Zira bu teknoloji, beraberinde LFC (Low Framerate Compensation/Düşük Kare Hızı Telafisi) özelliğini getirir. Bu özelliğin sağlıklı şekilde çalışabilmesi için Full HD (1080p) çözünürlükte, 120 Hz yenileme hızı sunan ekranların kullanılması şarttır. LFC, oyundaki kare/saniye değerinin, ekranın desteklediği minimum yenileme hızının altında kalması durumunda belirli oyun karelerinin birden çok defa ekrana getirilmesini sağlar. Böylece oyunun akıcılığı sekteye uğramaz. Ancak bu teknolojinin, NVIDIA’nın DLSS 3 teknolojisindeki Frame Generation/Kare Oluşturma özelliğiyle karıştırılmaması gerekir.

FreeSync Premium Pro

Önceleri FreeSync 2 HDR olarak isimlendirilen ve FreeSync teknolojisinin -şimdilik- geldiği en üst nokta olan Premium Pro, Premium sürümün getirdiği tüm özellikleri içerir. Bunun yanında HDR (High Dynamic Range/Yüksek Dinamik Aralık) içerikler için de destek sağlayarak daha yüksek kontrast oranları elde edilebilmesini mümkün kılar. Yalnızca belirli HDR standartlarını karşılayan ekranlarda yer verilen FreeSync Premium Pro, oyun içi ton eşleme gibi hem performansı hem de renk doğruluğunu optimize eden olanaklara da sahiptir.

FreeSync Teknolojisi Hakkında Merak Edilenler

Oyun tutkunlarının büyük bölümünün keyifle değerlendirdikleri FreeSync teknolojisini yakından tanımak isteyen kullanıcılar, bu teknolojiye dair birçok sorunun yanıtını merak ediyor. Dilerseniz yazının bundan sonraki bölümünde FreeSync teknolojisi hakkında merak edilenleri, soru-cevap şeklinde aktaralım.

FreeSync’i etkinleştirmek için neler gereklidir?

Öncelikle FreeSync destekli bir monitörünüz, bilgisayar ekranınız olmalıdır. AMD’nin ikinci nesil GCN mimarisi ve sonrasındaki tüm ekran kartları, NVIDIA’nın; 10, 16, 20, 30 ve 40 serisi ekran kartlarının tamamı, 417,71 ve üzeri sürücülerle FreeSync’i destekler.

FreeSync hangi işletim sistemlerinde çalışır?

İşletim sisteminden ziyade ekran kartı sürücü desteğiyle etkinleşen FreeSync, uygun ekran kartı sürücüsü bulunan Windows ve Linux işletim sistemleriyle birlikte değerlendirilebilir.

FreeSync ile V-Sync arasında ne gibi farklar var?

Donanımlar arası iletişimle ekrana yansıyan kare/saniye oranlarını düzenleyen FreeSync, ekran yenileme hızını dinamik olarak ayarlar. Oyun içinden ya da sürücü aracılığıyla etkinleştirilebilen V-Sync ise ekran kartının ürettiği kare sayısını, monitörün yenileme hızına sabitler. Bu, giriş gecikmesi başta olmak üzere, oyuncular tarafından istenmeyen bazı negatif durumların ortaya çıkmasına neden olabilir. FreeSync’te ise böylesi gecikmeler yaşanmaz.

FreeSync’in rekabetçi oyunlara bir katkısı var mı?

Temel işlevi ekran kartı ile monitör arasındaki kare/saniye oran dengesini sağlamak olan FreeSync, bu görevini yerine getirirken düşük gecikme sürelerinin ortaya çıkmasını da mümkün kılar. Rekabetçi oyunlarla zaman geçiren oyuncular, FreeSync teknolojisi sayesinde rakiplerine karşı daha hızlı hamleler geliştirebilir, daha akıcı bir oyun deneyimi yaşayabilirler.

Ekran kartı, hangi konnektörle monitöre bağlanırsa FreeSync etkinleşir?

Temelde DisplayPort 1.2a üzerine inşa edilen FreeSync, HDMI 1.2+ ve HDMI 2.1 bağlantı noktaları üzerinden de etkinleştirilebilir. Ancak yüksek çözünürlükte yüksek yenileme hızı (örneğin 4K@120 Hz) ya da HDR gibi teknolojilerin, HDMI 2.1 ve DisplayPort 2.0 arabirimiyle daha esnek şekilde değerlendirilebileceği unutulmamalıdır. Zira her iki port, HDR ile 8K@120 Hz desteği sunar.

Siz de ekran yırtılmaları ve takılmalarından uzak, etkileyici ve akıcı bir oyun deneyimi yaşamak istiyorsanız, Monster Notebook imzalı Abra, Tulpar ve Semruk oyuncu bilgisayarlarından dilediğinizi edinebilir, oyun tecrübenizi bir üst aşamaya taşımak için FreeSync destekli Monster Aryond oyuncu monitörlerini kullanabilirsiniz. 

FreeSync Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. FreeSync nedir ne işe yarar?

• FreeSync, AMD tarafından geliştirilen bir adaptif yenileme hızı teknolojisidir. Monitör ve ekran kartı arasındaki senkronizasyonu sağlayarak ekran yırtılmalarını ve takılmaları önler, bu sayede oyuncular için daha akıcı bir görsel deneyim sunar.

2. FreeSync açmak mantıklı mı?

• Eğer sıkça ekran yırtılması veya takılma sorunları yaşıyorsanız, FreeSync açmak kesinlikle mantıklıdır. Bu teknoloji, özellikle değişken kare hızlarında oyunları daha pürüzsüz hale getirir.

3. FreeSync NVIDIA ile kullanılır mı?

• NVIDIA ekran kartları başlangıçta FreeSync’i desteklemese de, NVIDIA son dönemlerde bazı G-Sync uyumlu monitörler için FreeSync desteğini ‘G-Sync Compatible’ adı altında sunmaya başladı.

4. FreeSync nedir FPS düşürür mü?

• FreeSync, oyunlardaki FPS değerini düşürmez. Aslında, FPS değerlerini daha istikrarlı hale getirerek oyuncular için daha tutarlı bir deneyim sağlar.

5. FreeSync kapatırsak ne olur?

• FreeSync kapalıyken, ekran kartı ve monitör arasındaki senkronizasyon bozulur, bu da ekran yırtılmalarına ve takılmalar gibi görsel sorunlara yol açabilir.

6. FreeSync kaç Hz destekler?

• FreeSync desteklediği Hz değeri, kullanılan monitör ve ekran kartına bağlı olarak değişir. Çoğu FreeSync destekli monitör 30 Hz’den 240 Hz’e kadar yenileme hızlarını destekler.

7. FreeSync FPS sabitler mi?

• FreeSync, FPS değerlerini sabit tutmaz; ekran kartının ürettiği kare hızına bağlı olarak monitörün yenileme hızını dinamik olarak ayarlar. Bu, FPS’nin doğal dalgalanmalarını korurken daha akıcı bir görüntü sağlar.

8. FreeSync HDMI ile çalışır mı?

• FreeSync, HDMI bağlantısı üzerinden de çalışabilir. Ancak bu özellik, hem ekran kartının hem de monitörün HDMI üzerinden FreeSync desteğine sahip olması gerektiğini unutmamak önemlidir.