Futbol oyunları dendiğinde akla gelen iki büyük isim var: EA’nın FIFA, yeni adıyla EA Sports FC serisi ve Konami’nin yıllar boyunca futbol tutkunlarını ekran başına bağlayan Pro Evolution Soccer (PES) serisi. PES, yıllar içinde FIFA ile sıkı bir rekabete girişmiş, bu süreçte kendine has bir hayran kitlesi edinmişti. PES’in yıllar boyunca nasıl evrildiğini, bu rekabetin nasıl şekillendiğini ve Konami’nin son dönemlerde aldığı radikal kararları anımsamaya ne dersiniz? Gelin, geçmişten günümüze PES serisi nasıl dönüştü ve değişti, birlikte bakalım.
İlk Yıllar ve Winning Eleven Dönemi (1994-2000)
PES serisinin temelleri aslında International Superstar Soccer (ISS) ve Winning Eleven oyunlarına dayanır. Konami’nin futbol simülasyon oyunları konusundaki ilk büyük girişimi olan bu oyunlar, özellikle ISS, Nintendo platformlarında büyük başarı sağladı ve futbol tutkunlarına diğer oyunlara kıyasla daha detaylı ve gerçekçi bir deneyim yaşattı. 1990’ların sonlarına doğru ISS’nin başarısıyla birlikte Konami, futbol oyunlarının gerçekçi simülasyon kısmına daha fazla önem vermeye başladı. Bu dönem futbol oyunlarına olan bakış açımızı değiştiren önemli bir başlangıç noktası oldu.
International Superstar Soccer Pro Evolution (1999): Bu oyun, PES serisinin doğrudan öncüsü olarak kabul ediliyor. ISS serisinin arcade yapısından sıyrılıp daha simülasyon bazlı bir yapıya doğru evrildiği yapım, taktiksel derinlik ve özgünlüğü aynı potada eritiyordu. Artık saha içindeki mücadele daha gerçekçi, maç atmosferi ise çok daha etkileyiciydi.
Pro Evolution Soccer’ın Ortaya Çıkışı ve Yükselişi (2001-2003)
2001 yılında Pro Evolution Soccer adıyla piyasaya çıkan ilk oyun, futbol oyunları dünyasında bir devrim niteliğindeydi. O dönemde EA’nın FIFA serisi, lisans avantajıyla öne çıkıyordu ancak PES, farklı bir strateji izleyerek daha gerçekçi bir futbol tecrübesi sunmayı tercih etti. İlk yıllarda piyasada mevcut olan futbol oyunları genellikle hızlı ve arcade tarzıydı fakat PES daha yavaş tempolu, pozisyon bazlı futbol anlayışıyla bize taktiksel oyun keyfi yaşatıyordu. Bu yenilik, oyunu daha stratejik kıldı ve futbol tutkunlarının haklı olarak gönlünü kazandı.
PES 2 ve PES 3 (2002-2003): PES 2, dinamik yapay zekâsı ve detaylı animasyonlarıyla dikkat çekti. PES 3 ise PlayStation 2 dışında PC platformuna da yayılan ilk oyun oldu. Oyuncu kontrolleri daha hassas ve gerçekçi hâle geldi, grafikler iyileştirildi. Bu dönemde FIFA ile grafiksel üstünlük rekabetinde de önemli bir denge sağlanmış oldu. PES, sahadaki her bir hareketin detayını hissettiren bu yeniliklerle hayran kitlesini epey genişletti.
Altın Çağ: PES 4 – PES 6 (2004-2006)
PES’in Altın Çağı olarak adlandırılan bu dönem, serinin hem oyun otoritelerinden hem de oyunculardan büyük övgü aldığı ve popülaritesinin zirveye ulaştığı yıllardı. Bu yıllarda PES gerçekten de futbolseverlerin evde maç heyecanını yaşamasını sağladı.
PES 4, grafik yönünden ciddi bir sıçrama yaşadı ve fizik motoru hayli geliştirildi. Refleksler, oyuncu pozisyonları, top kontrolü gibi detaylar daha önce hiç olmadığı kadar detaylıca ele alındı. Gerçek futbol simülasyonu arayan oyuncular için PES 4 âdeta bir cennetti.
PES 5, atmosferik futbol oyunları arasında zirveydi. FIFA’nın lisans avantajına rağmen PES 5 özellikle oyuncuların doğal tepkileri ve topla fiziksel etkileşimleri konusunda öne çıktı. Sahadaki mücadele, gerçek futbol maçlarını aratmayacak kadar ayrıntılıydı. Strateji kurmak ve her hareketi önemsemek gerekiyordu; bu da PES’i daha tatmin edici bir simülasyona dönüştürdü.
PES 6, birçok futbol tutkununun gönlünde taht kuran oyun oldu. Master League modu, kendi takımımızı kurup yöneterek kendimizi bir menajer gibi hissetmemizi mümkün kılan oyun, kariyer modunun ne kadar eğlenceli ve kapsamlı olabileceğini bizlere gösterdi; yeni bir standardı da beraberinde getirmiş oldu.
Zorlu Dönemler ve Fox Engine’ın Gelişi (2010-2014)
Maalesef bu dönemde PES, FIFA’nın gölgesinde kalmaya başladı. EA, FIFA serisini daha fazla lisans, daha iyi grafikler ve geniş kapsamlı modlarla zenginleştirirken PES için rekabet giderek zorlaştı. Ama futbol tutkunları, PES’e olan inançlarını asla kaybetmediler.
PES 2010 – PES 2011: Bu yıllarda PES, grafiklerde ve oyun mekaniğinde gelişme kaydetti. PES 2011, oyunculara daha fazla kontrol sağladı ve daha iyi bir futbol deneyimi yaşattı, ne var ki FIFA’nın tam lisanslı ligleri ve oyuncu modellemeleri karşısında PES, biraz geride kaldı. Ancak yine de oyun mekaniği ve sahadaki gerçekçilik konusunda PES, herkesi tatmin etmeyi başardı.
PES 2014: PES 2014, Hideo Kojima ustanın ellerinden çıkan ve Metal Gear Solid serisinde de kullanılan Fox Engine ile geliştirilen ilk oyun oldu ve bu motor, grafiklerde ve animasyonlarda ciddi iyileştirmelerle geldi. Fakat özellikle test süreçlerinin eksikliğinden kaynaklanan bazı teknik sorunlar yaşandı, bu durum da oyuncular arasında hayal kırıklığı yarattı. Bu dönem, PES’in FIFA’nın üstünlük sağladığı bir dönem olarak hatırlansa da PES severler, oyunun sunduğu mekaniklerden asla vazgeçemediler.
Yeniden Doğuş: PES 2015 – PES 2020
Konami, 2015 yılında seriyi tekrar güçlendirme ve eski ihtişamına kavuşturma çabasına girişti. Fox Engine’ın daha optimize edilmiş versiyonlarıyla geliştirilen bu oyunlar, özellikle oynanış mekanikleri konusunda FIFA ile tekrar rekabet edebilir hâle geldi.
2016, PES için tam bir geri dönüş yılıydı. FIFA’nın hızlı ve arcade tarzı futboluna karşılık PES, metodik ve düşünceye dayalı bir futbolla çıkageldi. PES 2016, pas mekanikleri ve geliştirilmiş yapay zekâyla birçok futbolseverin favorisi oldu. Artık sahada sadece topa vurmak değil, oyunu okumak ve doğru zamanda doğru hamleyi yapmak gerekiyordu.
PES 2019 ve PES 2020 ile Konami, lisans konusunda adımlar atarak farklı kulüplerle anlaşmalar yaptı. PES 2020, “eFootball” adıyla dijital ve çevrim içi bir platforma uygun hâle getirildi. FIFA’nın Ultimate Team moduna karşılık olarak MyClub modunu geliştirdi ve çevrim içi deneyimi ön plana çıkardı. Futbol tutkunları için bu, rekabetin tam da kalbinde yer almak anlamına geliyordu.
eFootball ve Dijital Devrim (2021-Günümüz)
2021 yılında Konami, PES serisini yeniden markalaştırarak eFootball adı altında yayımladı. Bu yeni isimle birlikte Konami, futbol simülasyonlarını dijital bir platformda ve ücretsiz olarak sunmayı hedefledi.
PES’in bu en radikal dönüşümü, Unreal Engine 4 ile geliştirildi ve Fox Engine’dan tamamen vazgeçildi. eFootball, ücretsiz bir oyun olarak yayımlandı ve sürekli güncellemelerle desteklenmesi planlandı. İlk sürümde yaşanan bazı teknik sorunlar nedeniyle hayal kırıklıkları olsa da PES tutkunları, oyunun sunduğu yeni teknolojilere ve değişikliklere uyum sağladılar. Oyun bu yazının hazırlandığı dönem itibarıyla hâlâ oynanabiliyor ve güncellemeler alıyor.
Eğer siz de futbol tutkunuysanız ve futbol simülasyonlarını en iyi şekilde oynamayı hedefliyorsanız, elinizde “canavar” gibi bir masaüstü bilgisayar olmalı. Monster tarafından geliştirilen Tulpar Masaüstü Bilgisayar ile rakip takımları tek tek dize getireceksiniz!
Sıkça Sorulan Sorular
PES oyun serisi kaç bölümden oluşuyor?
Pro Evolution Soccer (PES), 2001 yılında başlayan ve yıllar içinde toplamda 20’den fazla sürümle karşımıza çıkan bir oyun serisidir. Her yıl yeni bir sürüm yayınlayan Konami, futbolseverlere farklı yenilikler ve geliştirmeler sunarak seriyi genişletti ve sürekli güncel tuttu.
PES oyunu tamamen sona erdi mi?
PES, 2021 itibarıyla büyük bir değişiklik yaşadı ve Konami, seriyi “eFootball” adı altında yeniden markalaştırdı. Bu değişimle birlikte geleneksel PES sürümleri sona erdi. Ancak eFootball adıyla geliştirilen oyunlar, serinin ruhunu taşımaya devam ediyor ve ücretsiz olarak sunuluyor.
PES 2024’ün yeni adı nedir?
PES 2024, Konami’nin seriyi yeniden markalaştırmasının bir parçası olarak “eFootball 2024” adıyla piyasaya sürüldü. Bu yeni isim ve format, daha çok dijital odaklı bir deneyim sunmayı hedefliyor. eFootball, hem konsol hem de mobil platformlarda ücretsiz oynanabilir bir oyun olarak karşımıza çıkıyor.
PES serisi en son hangi sürümle karşımıza çıktı?
PES serisi, 2021’den itibaren “eFootball” markası altında devam ediyor ve en son “eFootball 2024” olarak piyasaya sürüldü. Bu sürüm, PES’in geleneksel oyun formatından farklı olarak bir hizmet modeliyle güncelleniyor ve futbolseverlere sürekli yenilikler sunuyor.