Güç Kaynağı (Power Supply) Nedir? ve Ne İşe Yarar?

Bilgisayar seçimini “canavar” gibi dizüstü bilgisayar yerine masaüstü bilgisayardan yana yapan kullanıcılar, bu çözümleri daha çok, genişletilebilirlikleri nedeniyle tercih ediyorlar. Masaüstü bilgisayarlardaki güçlü işlemci ve ekran kartları, geniş kapasiteli bellek ve depolama birimleri, gerek iş gerekse oyun süreçlerinde, kullanıcıların beklentilerini rahatlıkla karşılıyor. Ancak tüm bu bileşenlerin sağlıklı çalışabilmesi için doğru ve kararlı bir elektrik kaynağı gerekiyor. İşte tam bu noktada devreye güç kaynağı (Power Supply Unit – PSU) giriyor. Prizden gelen şehir elektriğini alıp bilgisayarın gereksinim duyduğu düşük voltajlı DC (doğru akım) elektriğe dönüştüren PSU, bilgisayarın ana bileşenlerine enerji sağlamakla birlikte ilgili bileşenlere güvenli ve verimli enerji dağıtımı da sağlıyor. Dilerseniz gelin, PSU konusuna biraz daha detaylı eğilelim ve akıllardaki soru işaretlerini giderelim.

Masaüstü Bilgisayarların Enerji Kaynağı: PSU

Temel görevi, evlerimizde ve iş yerlerimizde kullandığımız AC (alternatif akım) formundaki elektriği, bilgisayar bileşenlerinin çalışabileceği DC elektriğe dönüştürmek olan güç kaynağı, voltaj ve akımı da düzenliyor. Bu sayede bileşenler ihtiyaç duydukları stabil ve güvenli enerjiyi alabiliyor. Bu aşamada belirtmemizde yarar var; güç kaynağı olmadan bir bilgisayar çalışamaz zira anakart, işlemci, ekran kartı, bellek ve diğer tüm bileşenler elektrik enerjisine ihtiyaç duyuyor. İşlemci, bellek gibi birimler, güç kaynağından gelen ve anakarta verilen elektrikle çalışırken ekran kartı ise hem anakarttan gelen hem de kendi üzerinde bulunan konnektör yuvasına bağlanan kablolar yardımıyla besleniyor. Hazır konusu açılmışken, PSU’ların hangi tip konnektörlere sahip olduğunu kısaca aktaralım:

• ATX 24-Pin Konnektör: Anakarta enerji sağlayan ve genellikle en büyük ve en dikkat çeken konnektör, 20+4 pin olarak da biliniyor çünkü bazı eski anakartlarda 20-pin’lik bir bağlantı kullanılırken modern anakartlar 24-pin’lik bağlantıyla geliyor.
• CPU 4/8-Pin Konnektör: İşlemciye (CPU) güç sağlayan konnektör, 4-pin ya da 8-pin’den oluşuyor. Yüksek performanslı anakartlarda genellikle 8-pin bağlantı kullanılıyor ama bazı eski veya düşük güç tüketimli sistemlerde 4-pin de yeterli olabiliyor.
• PCIe 6/8-Pin Konnektör: Ekran kartlarının (GPU) tam performansla çalışmalarını mümkün kılan konnektör, genellikle 6-pin ya da 8-pin içeriyor. Güçlü grafik kartları, daha fazla elektrik enerjisine ihtiyaç duyduğundan ek güç konektörlerden beslenmek durumunda kalıyor. Çoğu modern PSU, hem 6-pin hem de 8-pin PCIe konnektörler sağlıyor.
• 12VHPWR Konnektör: NVIDIA’nın GeForce RTX 4090 gibi uç performanslı ekran kartları, çok yüksek güç tüketimiyle biliniyor ve bu nedenle özel güç konnektörleriyle çalıştırılabiliyor. Bu noktada GeForce RTX 4090, 12VHPWR konnektöründen besleniyor. Bu yeni nesil konnektörler, geleneksel 6-pin veya 8-pin PCIe konnektörlerinden daha fazla güç taşıyabiliyor ve daha kompakt bir yapı sunuyor.
• https://www.donanimhaber.com/images/images/haber/165390/src/ekran-kartlarini-yakan-12vhpwr-konektoru-degisiyor165390_0.jpg
• SATA Güç Konnektörü: Sabit disk sürücüleri (HDD), katı hâl sürücüleri (SSD) ve optik sürücüler gibi bileşenlere güç sağlamak için kullanılan SATA güç konnektörleri, daha önce kullanılan Molex konnektörlerinin yerini alıyor ve kablolarının hem ince hem de esnek yapısıyla Molex’e göre kasa içinde kolay konumlandırılabiliyor.
• Molex Konnektörü: Eski donanımlar ve kasa fanlarında kullanılan 4-pin’li Molex konnektörler, günümüzde pek fazla kullanılmasa da bazı PSU’larda hâlâ bulunabiliyor.

Güç Kaynakları Büyük Çeşitlilik Gösteriyor

PSU modelleri, farklı watt değerleri ve özelliklerle geliyor. Watt değeri, güç kaynağının toplamda ne kadar güç sağlayabileceğini belirliyor. Örneğin, 750 Watt’lık bir güç kaynağı, maksimum 750 Watt enerji sağlayabiliyor. Bilgisayar bileşenleri, kullanım durumuna göre farklı miktarlarda enerji tüketiyor, bu nedenle güç kaynağı seçiminde, sistemin toplam güç ihtiyacını karşılayacak bir PSU seçmek büyük önem arz ediyor. Ayrıca, güç kaynaklarının verimlilik dereceleri de bulunuyor ve bu dereceler, 80 Plus sertifikasıyla gösteriliyor. Bronze, Silver, Gold gibi birçok versiyonu bulunan sertifika, PSU’nun ne kadar verimli olduğunu ve ne kadar enerji kaybı yaşandığını belirtiyor.

Sağladığı güç ve sertifikasyon kadar kablo yönetimi noktasında da birbirinden ayrılan güç kaynakları üç ana kategoriye ayrılıyor: modüler, yarı modüler ve standart.

Modüler Güç Kaynakları: Tam modüler güç kaynaklarında, tüm kablolar çıkarılabiliyor ve sadece ihtiyaç duyulan kablolar kullanılarak bilgisayar kasası içinde daha düzenli bir yapı sağlanabiliyor.

Yarı Modüler Güç Kaynakları: Bu tür PSU’larda, bazı kablolar sabitken bazıları çıkarılabiliyor. Genellikle anakart ve CPU güç kabloları sabit oluyor, diğer kablolar ise kullanıcı tarafından gereksinime göre takılıp çıkarılabiliyor.

Standart Güç Kaynakları: Bu tür güç kaynaklarının tüm kabloları, sabit olarak geliyor. Kullanılmayan kabloların bile kasanın içinde yer kaplaması söz konusu oluyor ki bu durum, özellikle düşük hacimli kasalarda kablo yönetimini zorlaştırabiliyor.

Masaüstü bilgisayar toplama süreçlerinde deneyim kazandıkça ve konusunda uzman isimlerden öneriler alarak en doğru PSU modelini edinmek kolaylaşıyor. Ancak tüm bu kablo ve bağlantı karmaşasıyla uğraşmak istemeyenler için de harika bir alternatif bulunuyor. Performansı, masaüstü bilgisayarlarla yarışan Monster imzalı taşınabilir bilgisayarlar, kullanıcıların ihtiyaçlarına yanıt veriyor. Oyunculara ve iş dünyasına hitap eden farklı seriler, Monster’ın deneyimli ellerinde hayat buluyor.

Güç Kaynağı (Power Supply)  Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Güç kaynağı (power supply) ne için kullanılır?

• Güç kaynağı, bilgisayar bileşenlerine gerekli olan düşük voltajlı DC (doğru akım) elektriği sağlamak için kullanılır. Prizden gelen AC (alternatif akım) elektriği, bilgisayar bileşenlerinin çalışabileceği güvenli ve stabil enerjiye dönüştürür. Bu sayede işlemci, ekran kartı ve diğer bileşenler verimli şekilde çalışır.

2. Power supply ne kadar önemli?

• Power supply, bilgisayarın en kritik bileşenlerinden biridir. Tüm bileşenlerin güvenli ve verimli şekilde çalışabilmesi için stabil ve yeterli enerji sağlar. Kalitesiz veya yetersiz bir güç kaynağı, sistem kararsızlıklarına, bileşen arızalarına ve hatta donanım hasarına yol açabilir. Bu nedenle, doğru PSU seçimi çok önemlidir.

3. Güç kaynağının yetersiz olduğu nasıl anlaşılır?

• Güç kaynağının yetersiz olduğunu, bilgisayarın aniden kapanması, yeniden başlaması veya bileşenlerin düzgün çalışmaması gibi belirtilerden anlayabilirsiniz. Ayrıca, yüksek yük altında PSU’dan gelen tıkırtı veya fan sesleri de yetersiz güç kaynağına işaret edebilir. Bu durum, sistem kararlılığını olumsuz etkiler.

4. Bilgisayar güç kaynağı kaç watt olmalı?

• Bilgisayar güç kaynağının watt değeri, sistemdeki bileşenlerin toplam güç ihtiyacına göre belirlenmelidir. Tipik bir oyun bilgisayarı için genellikle 500-750 watt arası bir PSU yeterlidir. Yüksek performanslı sistemler için 750 watt üzeri PSU’lar tercih edilmelidir. PSU hesaplama araçları, doğru seçim için yardımcı olabilir.