Wipe Data Nedir? Ne İşe Yarar?

Wipe data (veri silme) terimi, genellikle cep telefonlarıyla ilişkilendiriliyor ve çoğu kullanıcı için cihazı, fabrika ayarlarına döndürme anlamına geliyor. Özellikle bir telefonu satmadan önce kişisel bilgilerin korunması amacıyla bu işlem kullanılıyor. Ancak bu kavram aslında daha geniş bir veri yönetimi sürecini ifade ediyor ve sadece telefonlarla sınırlı kalmıyor; bilgisayarlar, tabletler, sunucular ve diğer dijital depolama cihazlarında da yaygın olarak kullanılıyor. Dijital güvenliğin öneminin arttığı bu dönemde, kötü niyetli kişilerin verilere ulaşmasını engellemek adına wipe data işlemi kritik bir rol oynuyor. Yazımızda, wipe data’nın ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve neden önemli olduğunu detaylıca ele alacağız.

Wipe Data Ne Demek?

Yazının girişinde de söz ettiğimiz üzere “Wipe Data”, bir depolama aygıtındaki verilerin kalıcı olarak ve geri getirilemeyecek şekilde silinmesi sürecini anlatıyor. Sıradan bir silme işleminde veriler, depolama cihazından gerçekten kaldırılmıyor; dosyanın kendisi hâlâ diskte duruyor ancak dosyanın konumunu belirten indeks veya kayıt siliniyor. Bu da uygun veri kurtarma araçları kullanılarak ilgili verilerin yeniden erişilebilir olabileceği anlamına geliyor. Oysa wipe data işlemi, verileri kalıcı olarak ve özel yöntemlerle yok ediyor; böylece verilerin kurtarılması imkânsız hâle geliyor. Bu işlem özellikle hassas bilgiler veya kişisel veriler gibi önemli verilerin koruma altına alınması gereken durumlarda sıklıkla tercih ediliyor.

Veri Silme (Wipe) Yöntemleri ve Kullanılan Teknolojiler

Wipe data işlemi, belirli algoritmalar kullanılarak gerçekleştiriliyor ve bu algoritmaların temel amacı, diskteki verileri tamamen ve iz bırakmadan yok etmek. Bu noktada bazı wipe tekniklerinden söz edebiliriz:

• Veri Üzerine Yazma: En yaygın kullanılan yöntemlerden biri, disk üzerindeki verinin tekrar tekrar üzerine yazılmasıdır. Bu yöntem, verilerin kurtarılmasını önlemek için dosyaların üzerine rastgele veya sıfırlarla (0) veri yazıyor. Örneğin CBL Data Shredder gibi araçlar, bu yöntemi kullanarak diskteki verileri yok ediyor; ABD Savunma Bakanlığı’nın (DOD 5220.22-M) standartlarına uygun olarak veri siliyor ve bu da verilerin tamamen, güvenli biçimde yok edilmesini mümkün kılıyor.
• Fiziksel İmha: Bu yöntem genellikle kritik derecede hassas veriler söz konusu olduğunda tercih ediliyor. Veri içeren diskin fiziksel olarak kırılması veya eritilmesi, verilerin yeniden erişilebilir olmasını engelliyor. Özellikle büyük kurumsal veri merkezlerinde ya da devlet kuruluşlarında fiziksel imha yöntemi kullanılıyor
• Gelişmiş Silme Yöntemleri: Gutmann Yöntemi gibi daha karmaşık yöntemler de wipe data süreçlerinde değerlendiriliyor. Diskteki verilerin üzerine 35 farklı rastgele yazma işlemi gerçekleştiren teknik, verinin yeniden yapılandırılmasını tamamen imkânsız hâle getiriyor. Bazı yazılımlar, bu tür algoritmalarla verilerin güvenli bir şekilde silinmesi konusunda profesyonel çözümler sunuyor.
• Veri Şifreleme ve Silme: Veri şifreleme yöntemleri, verilerin silinmeden önce şifrelenmesini içeriyor. Bu sayede silinmiş olsa dahi veri okunamaz ve kurtarılamaz hâle geliyor.

Wipe Data’nın Kullanım Alanları Oldukça Geniş

Başta kurumsal kullanıcılar olmak üzere veri ihlali konusunda hassas olanların tercih ettikleri wipe data işlemi, çeşitli senaryolarda yaygın şekilde kullanılıyor:

• Kişisel Verilerin Korunması: Bilgisayarınızı satarken ya da bir mobil cihazınızı elden çıkarmadan önce wipe data işlemi kullanmanız, cihazınızdaki tüm kişisel bilgilerin tamamen silindiğinden emin olmanızı sağlıyor. Android ve iOS cihazlarda fabrika ayarlarına sıfırlama, depolama alanındaki verilerin büyük çoğunluğunu siliyor fakat bu yeterince güvenli olmayabiliyor. Bu nedenle ek veri silme yazılımları kullanmanız öneriliyor.
• Kurumsal Veri Güvenliği: Şirketler için bilhassa Avrupa Birliği (AB) tarafından 25 Mayıs 2018’de yürürlüğe getirilen GDPR (General Data Protection Regulation/Genel Veri Koruma Yönetmeliği) ve benzeri veri koruma yasalarına uygunluk açısından wipe data işlemi büyük önem arz ediyor. Mesela bir çalışan işten ayrıldığında, onun kullanmış olduğu cihazların üzerindeki tüm verilerin güvenli bir şekilde silinmesi gerekebiliyor; bu durumda, Blancco File Eraser gibi kurumsal veri silme araçları kullanılarak hassas verilerin güvenli biçimde yok edilmesi mümkün kılınıyor.
• Veri İhlali Durumları: Veri ihlali riskiyle karşı karşıya olan bir organizasyon, çalınmış verilerin izlerinin tamamen silinmesi için wipe data işlemi yapıyor. Nisan 2024’teki büyük veri ihlallerinden biri olan UnitedHealth siber saldırısında, UnitedHealth çatısı altında bulunan ve saldırıya uğrayan şirketler, bu tür ileri düzey veri silme yöntemlerini kullanarak kurtarılmaya çalışılan verilerin tamamen yok edildiğinden emin oluyor.

Siz de iş hayatınızda veri güvenliğini ön planda tutuyorsanız, yüksek güvenlik teknolojilerini beraberinde getiren “canavar” gibi bilgisayarlar kullanmalısınız. Parmak izi okuyucu gibi çeşitli güvenlik çözümlerini yerleşik olarak beraberinde getiren Monster Markut serisi taşınabilir workstation modelleri, sizleri bekliyor!

Sıkça Sorulan Sorular

Wipe data yapınca ne olur?

Wipe data işlemi, cihazdaki tüm verilerin kalıcı olarak silinmesini sağlar. Cihaz fabrika ayarlarına döner ve depolanan kişisel dosyalar, uygulamalar ve ayarlar tamamen sıfırlanır. Bu işlem, özellikle cihazı satmadan önce verilerinizi korumak için kullanılır.

Wipe data verileri siler mi?

Evet, wipe data işlemi cihazdaki tüm verileri siler. Bu işlem, verilerin üzerine yeniden yazılarak kurtarılamayacak şekilde yapılır. Cihaz fabrika ayarlarına döner ve depolanan her şey tamamen silinir. Geri getirilmesi zor veya imkânsız olur.

Wipe data factory reset nasıl yapılır?

Wipe data işlemi, genellikle telefonun “Ayarlar” menüsünden veya cihazın kurtarma modu üzerinden yapılabilir. Kurtarma modunda “Wipe data/factory reset” seçeneği seçilir, ardından işlem onaylanarak cihaz fabrika ayarlarına sıfırlanır. Bu işlem tüm verileri siler.