Bitrate Nedir?

Yayıncılıkla veya içerik üreticiliği ile ilgiliyseniz bitrate kavramıyla mutlaka karşılaşmışsınızdır. Pek çok yayıncı ve içerik üreticisi için bitrate’in ne işe yaradığı ve en ideal bitrate değerlerinin ne olduğu merak edilen konulardandır.

Bitrate, dijital formattaki ses veya videolar için, belirli zaman aralığındaki veriyi ifade eder. Türkçe’de bit oranı veya bit hızı gibi kullanımlara sahip olsa da yaygın olarak bitrate şeklinde kabul görmüştür. Çoğunlukla saniye başına bit (bit per second, bps) olarak ifade edilir.

Yayıncı ve özellikle YouTube’a içerik üretenler için bitrate, dijital içeriklerin kalite ve performansını belirler. Video ve ses formatındaki içerikler için bitrate farklı biçimlerde ele alınır. Peki video ve ses dosyaları için bitrate kavramı ne ifade ediyor?

Videolarda Bitrate

Videolarda hem görsel hem de ses açısından kaliteyi belirleyen bitrate, belirli bir zaman dilimi için kullanılan verinin miktarını belirtir. Yüksek bitrate değerleri, daha yüksek çözünürlüğe ve kaliteye sahip görseller sunar. Belirli bir zaman dilimi için bitrate’i yüksek videolarda daha fazla veri mevcuttur. Bu da bitrate değeri artan dosyaların boyutunun da artacağı anlamına gelir. Bitrate değeri düştüğünde ise görüntü kalitesinde kayıp olsa da dosya boyutu küçülür.

YouTube ve streaming uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikte internet üzerinden video akışı da tüm internet trafiğinin büyük bir bölümünü oluşturmaya başladı. Hem içerik üreticileri hem de izleyiciler bitrate’i yüksek, kaliteli içerikler tüketmek istese de teknolojik kısıtlamalar nedeniyle bunu gerçekleştirmek oldukça zor.

Streaming platformları ise görüntü kalitesinden minimum kayıpla performanslı aktarım için çeşitli kodeklerden destek alır. Söz konusu kodekler, video içerikleri sıkıştırarak kalite ve dosya boyutu arasındaki en ideal oranı bularak internet üzerinden aktarımı kolaylaştırır. Videoların kalitesinde ise bitrate değerinin yanı sıra kodekler, çözünürlük, kare sayısı gibi pek çok değişkenin etkisi de söz konusu olur.

Yaygın olarak tercih edilen çözünürlük değerlerinden olan 480p (SD) görüntüler 1-2 Mbps bitrate aralığına sahiptir. Küçük dosya boyutuna rağmen özellikle mobil cihazlar için yeterli kaliteyi sunabilir. Çözünürlük 720p’ye çıktığında ise bitrate değeri 3-5 Mbps arasında değişir. 1080p için bu değerler 5-8 Mbps, 2K 1440p için 8-15 Mbps ve 4K çözünürlük söz konusu olduğunda ise 15-25 Mbps’dir. Videolar için popüler kodeklere H.264 (AVC), H.265 (HEVC) ve AV1 örnek verilebilir.

Ses Dosyalarında Bitrate

Ses dosyaları için bitrate kavramı ise videolardan biraz daha farklı şekilde ele alınır. Ses kalitesinde bitrate, videolarda olduğu kadar önemli bir değerlendirme kriteri değildir. Tabii ki ses dosyaları için bitrate’in önemsiz olduğu gibi bir anlam çıkarmak doğru değildir. Ancak ses kalitesi, görüntüye kıyasla çok daha fazla değişkene bağlıdır. İnsan kulağının, cihazların ve sesi işleme sırasında kullanılan kodeklerin de devreye girmesiyle birlikte bitrate ses dosyaları için ikinci plana atılabilir.

Ses dosyaları için yaygın olarak MP3, AAC, FLAC ve WAV gibi ses formatları kullanılır. MP3 ve AAC formatları ses kalitesinden belirli oranlarda taviz verilerek dosya boyutunun düşürülmesini sağlar. Bu da özellikle müzik dinleme uygulamaları için ideal oldukları anlamına gelir.

MP3 için bitrate 96–320 kbps aralığında değişirken AAC formatı için 128–256 kbps arasındadır. AAC’nin özellikle aktarım için daha verimli bir seçenek olması da birçok popüler uygulama tarafından tercih edilmesini sağlar. FLAC, orijinal sesi herhangi bir kayıp olmadan sıkıştırmayı sağlar. 400–1.400 kbps bitrate aralığındaki FLAC, Hi-Fi ses için tercih edilir.

Herhangi bir sıkıştırmanın uygulanmadığı WAV formatı ise yaklaşık 1.400 kbps bitrate değerine sahiptir ve profesyonel kullanıma son derece uygundur.

Bitrate Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bitrate terimi videolar ve ses dosyaları için kaliteyi belirlemede önemli bir yere sahip. Ancak bitrate çoğu kullanıcının kafa karışıklığı yaşamasına da neden oluyor. Bitrate’le ilgili bilmeniz gereken önemli noktalar ise şöyle:

• Sabit bitrate (Constant Bitrate, CBR), tüm dosya boyunca sabit veri oranını, değişken bitrate (Variable Bitrate, VBR) ise içeriğe göre bitrate’in otomatik olarak değişmesini ifade eder.
• Bitrate oranındaki artış, daha kaliteli ses ve görüntü elde edilmesini sağlar. Ancak bu dosya boyutunu artırır ve akış için daha yüksek internet hızlarına ihtiyaç duyulmasına neden olur.
• Yüksek kalitedeki yani yüksek bitrate’li videoları akıcı bir şekilde izlemek için internet bağlantınızın da üst düzey olması gerekir.
• Yayıncıysanız, internet bağlantınızın desteklediği hızın üzerindeki bitrate değerleri ile yayın yapmanız elbette mümkün olmaz.
• Bitrate ve internet hızı için aynı ölçü birimi kullanılır ancak ikisi doğrudan aynı değildir. Bitrate, ses veya videoların saniye başına kullandığı veriyi ifade ederken internet hızı, saniyedeki veri aktarım hızını ifade eder.

Eğer oyun oynamanın yanı sıra içerik üretimi veya yayıncılığa da yönelmeyi tercih ederseniz, güçlü bir bilgisayara olan ihtiyacınız da artacaktır. Monster laptop modelleri, oyun sırasında yayın yapmanızı ve büyük boyutlu videoları kısa sürede işlemenizi sağlayacak gücü dilediğiniz her yerde yanınızda taşımanızı sağlar.