Packet Loss Nedir ve Neden Olur?

İnternetin teknik tarafını, bilinmezliklerle dolu, gizemli bir ormana benzetecek olursak veri paketlerini de bu ormanda korkusuzca ilerleyip sevdiğine kavuşmaya çalışan karakter gibi düşünebiliriz. “Ağ”larını ören kader, kimi zaman bu karakterin ormanda yolunu kaybedip sevdiğine ulaşamamasına neden olabilir. Bu durum teknik jargonda, packet loss/paket kaybı olarak adlandırılır. Paket kaybı sonucunda internet üzerinden gerçekleştirdiğiniz görüntülü toplantı, stream platformlarından takip ettiğiniz içerik ve hatta rakibinize atacağınız headshot bile sekteye uğrayabilir. Peki, kendi trajik yazgısıyla bu kadar çok süreci negatif yönde etkileyen packet loss’un merkezindeki veri paketleri nedir, packet loss neden olur ve nasıl engellenir? Gelin, tüm bunların ayrıntılarına birlikte bakalım.

Veri Paketleri ve Bu Paketlerin Ansızın Kayboluşu: Packet Loss

İnternet kullanıcılarının en büyük sorunlarından biri olan packet loss, etkileyici bir armoniyle harikulade klasik müzik parçaları icra eden orkestranın akortsuz enstrümanları gibidir. Hem güzelim senfoniyi baltalar hem de keyif kaçırır. Packet loss’un detaylarına girmeden önce bu kaybolan “paket”lerin ne olduğundan biraz bahsetmek yararlı olur. Yerel ağlarda ve internette, kullandığınız cihazların, karşıdaki bilgisayar ve dolayısıyla sunucularla iletişim kurmasını mümkün kılan, ayrıca OSI (Open System Interconnection/Açık Sistem Arabağlantısı) modelinin de bir parçası olan veri paketleri, üç bölümlü veri bloklarıdır.

• Header: Bu bölümlerden ilki header/başlık; TCP (Transmission Control Protocol/İletim Denetim Kontrolü) ve UDP (User Datagram Protocol/Kullanıcı Datagram Protokolü) adlı protokolleri kullanır. Paketin nereye gitmesi gerektiği, nereden geldiği gibi kontrol bilgileri, başlık kısmında bulunur.
• Payload: Payload/yük olarak isimlendirilen ikinci bölüm, karşı tarafa iletilmek istenen veya karşı taraftan gelen asıl veriyi içerir. Bunu, bir web sayfasının içeriği veya elektronik postanın metin bazlı içeriğiyle örneklendirebiliriz.
• Footer: Her veri paketinde bulunmamakla birlikte veri paketlerinin büyük kısmında kendine yer bulan footer/sonlandırıcı bölümü, hata kontrol mekanizmalarının yanında ek kontrol bilgilerini de bulundurur.

Bir kaynaktan hedefle ulaşırken router, modem ve benzeri cihazlardan geçen veri paketleri, başlıkları sayesinde ilgili cihazlar tarafından okunup uygun yerlere yönlendirilir. Ancak işte bu noktada packet loss/paket kaybı meselesi ortaya çıkabilir. Peki, neden?

Yaşanan Paket Kayıplarının Tek Bir Suçlusu Yok

Öncelikle her ağ yapılandırmasının kendine özgü pozitif ve negatif yanları olduğunu belirtelim ve paket kayıplarının nedenlerinin, ağdan ağa değişiklik gösterebileceğini belirtelim. Ne var ki az sonra sıralayacağımız başlıklardan bazıları, her ağın, ortak sorunu ve packet loss/paket kaybı nedenidir.

• Aşırı ve Tıkanmış Trafik: Bir ağın taşıyabileceği veri miktarı sınırlıdır ve bu sınır bir yerde aşılırsa, bazı paketler ağdan düşürülmeye başlayabilir. TCP, her ne kadar bu sürecin sorunsuz ilerlemesi için tıkanıklık kontrolü gibi mekanizmaları devreye sokarak “elinden” geleni yapsa da UDP, hızlı ama güvencesiz veri iletimi sağladığından paket kayıpları kaçınılmaz hâle gelebilir. Bu durumu, aşırı araç yükünden dolayı tıkanmış bir otoyola, paket kayıplarını da trafikte beklerken arızalanıp hareket edemeyen otomobillere benzetebiliriz.
• Donanım Sorunları: Elinizin altında canavar gibi bir oyun bilgisayarı olsa da bu bilgisayar, nispeten eski bir ağ cihazına kablolu veya kablosuz bağlıysa donanım sorunları kaynaklı packet loss yaşanabilir. Eski nesil modem, router, switch gibi cihazların bellekleri dolduğunda yeni gelen veri paketleri, bellek içinde yazılacak alan kalmadığından kaybolmaya başlar. Bu durumu, kapısından insan sarkacak kadar çok yolcu alan eski bir otobüse, yeni yolcuların binememesiyle örneklendirebiliriz.
• Yazılım Sorunları: Kullandığınız modem, router ve benzeri cihazların tamamı, kendilerine özgü firmware adı verilen yazılımlarla tam anlamıyla kullanılabilir. Fakat hatalı veya eski firmware’e sahip ağ ekipmanları da veri paketlerinin yanlış yönlendirilerek packet loss yaşanmasına zemin hazırlayabilir. Bu durumu, harita bilgisi yanlış ve eski olan bir telefonun, sizi adres bulma sürecinde hatalı yönlendirmesine benzetebiliriz.

Bu temel sorunların yanı sıra; sinyal kalitesi zayıf Wi-Fi ağları, DDoS gibi ağı sürekli meşgul etme temeline dayanan siber saldırılar, yüksek ping değerleri, jitter, hatalı QoS (Quality of Service/Hizmet Kalitesi) yapılandırması gibi unsurları da packet loss/paket kaybı nedenleri arasında gösterebiliriz.

Packet Loss’un Sebeplerini Tespit Ettikten Sonra Bu Sorunu Çözmek Kolay

Her internet kullanıcısının başına en az bir defa gelen ve sıklığı arttıkça can sıkıcı hâl alan packet loss, çözümsüz bir sorun değildir. Ancak bu sorunun kaynağını tespit etmek, sorunu çözmek için son derece önemlidir. Ping ve traceroute araçlarıyla ağınızdaki paket kayıplarını ölçebilir, SNMP (Simple Network Management Protocol/Basit Ağ Yönetimi Protokolü) izleyicilerle tüm ayrıntılara erişebilirsiniz.

Ağ Optimizasyonu ve Ağ Trafiği Yönetimi

Oyunların geliştirilme aşamasında yapılan optimizasyon konusunu duymuş olabilirsiniz. Aslında başlı başına upuzun bir makale konusu olabilecek oyun optimizasyonu gibi ağ optimizasyonu da veri iletiminin kayıpsız devam edebilmesi için dikkat edilmesi gereken durumlardan biridir. Bu noktada ağ optimizasyonunu, sinyal gücünü takip ederek bilgisayarınıza veya ağ bağdaştırıcınıza ekstra antenler ekleyip başlatabilirsiniz. Zira güçlü sinyal, olası bazı başka sorunları ortadan kaldırarak paket kaybı yaşanmasını engelleyebilir. Modem ve router’ınız, eğer kanal değişikliğine izin veriyorsa, bulunduğunuz frekans aralığı çerçevesinde farklı frekans aralıklarını tercih ederek yoğun ağlardan kurtulup ağ optimizasyonu gerçekleştirebilirsiniz.

Ağ trafik yönetimi sürecinde de bant genişliği yönetimine ağırlık vermeniz yerinde olur. Bant genişliğini gerektiği yerlerde sınırlandırmak, aşırı ağ yüklenmesini ve muhtemel veri paketi kayıplarını önleyebilir.

Güncelleme Yapmak ve Güvenlik Önlemi Almak

Daha önce donanım yazılımı olan firmware’lerin packet loss nedeni olabileceğinden söz etmiştik. Güncel olmayan donanım firmware’i kaynaklı paket kayıplarının önüne geçmek için donanım üreticisinin sunduğu en güncel yazılımları bulup yüklemenizi öneririz.

DDoS gibi saldırılar çok sık olmamakla birlikte bilgisayarların kâbusu hâline gelebilir. Firewall yazılımları kullanarak, işletim sisteminizdeki firewall’u etkinleştirerek, varsa, modem ve router’ınızdaki firewall seçeneklerini aktif ederek bu tip saldırıları, dolayısıyla saldırı kaynaklı paket kayıplarını engelleyebilirsiniz.

Eğer siz de paket kaybı sorunlarıyla karşılaşmadan eğlenceli oyun seansları ve multimedya takip süreçleri deneyimlemeyi istiyorsanız, Monster Notebook imzası taşıyan; Abra, Tulpar ve Semruk ailesindeki bilgisayar modellerinden dilediğinizi tercih edebilirsiniz.