Anasayfa   >   İncelemeler   >   LLM Nedir?

LLM Nedir?

Monster Notebook  17 Eylül 2024

İncelemeler

Teknoloji haberlerinde, podcast yayınlarında, hatta bazı gündüz kuşağı programlarında bile aynı konudan söz ediliyor. Hangi konu mu? Tabii ki yapay zekâ. Teknolojiye meraklı hemen herkesin konuştuğu ama sanılanın aksine çok az kişinin tam olarak anladığı bir konu olan yapay zekâ, yekpare bir teknoloji gibi sanılsa da yapay zekânın arkasında birden fazla teknolojik unsur yer alıyor. Bu teknolojilerden biri, İngilizce adıyla Large Language Models (LLM). O hâlde meşhur soruyu soralım, LLM nedir? Gelin, konunun teknik detaylarında boğulmadan -ki bu son derece mümkün- LLM’ye dair merak edilenleri anlatalım.

LLM: Yapay Zekânın Kelime Fabrikası

Google Asistan, Siri ve Alexa gibi sanal asistanlardan şimdiye kadar yardım aldıysanız, onların ne kadar nazik, anlayışlı ve hatta beklentileriniz doğrultusunda esprili olduğunu görmüşsünüzdür. Uzun süredir birçok kullanıcının etkin olarak kullandığı Google Çeviri gibi platformların farklı dillerdeki metinleri saniyeler içinde diğer dillere çevirdiğini de deneyimlemiş olabilirsiniz. Peki, bu sistemlerin nasıl çalıştığını hiç merak ettiniz mi? Şayet bu merakınızın peşine düştüyseniz, karşınıza mutlaka LLM çıkmıştır.

Yazının girişinde de açılımını aktardığımız üzere Büyük Dil Modelleri olarak Türkçeye çevirebileceğimiz LLM, zihnimizin sınırlarını zorlayacak kadar metin verisi üzerinde eğitilen yapay zekâ sistemleridir. LLM’lerin temel amacı; insan dilini anlamak, işlemek ve bu dilde içerikler üretebilmektir. Eğitim sürecinde internetteki forumlardan blog sayfalarına, akademik makalelerden edebî eserlere kadar pek çok kaynaktan yararlanan LLM’lerin nasıl çalıştığı da merak edilen konulardan biridir. LLM’lerin çalışma prensibi, büyük veri setleri üzerinde eğitim alarak gelecekteki metinleri tahmin etmeye dayanır. Örneğin, LLM’ye bir metin parçası verildiğinde, ilgili modeller, hangi kelimenin ya da ifadenin cümlenin devamında geleceğini, çok yüksek bir doğrulukla tahmin edebilir. LLM’lerin bu süreçte kullandığı temel teknik, transformer/dönüştürücü adı verilen bir makine öğrenimi mimarisidir. Transformer, girdi verilerini anlamak ve anlamlı çıktılar üretmek için katmanlar hâlinde düzenlenmiş sinir ağlarından yararlanır.

LLM’lerin Uygulama Alanları Nelerdir?

Google Gemini ve OpenAI’ın ChatGPT platformları sayesinde her gün daha çok insanın ilgi duymaya başladığı LLM’lerin uygulama alanları, büyük bir çeşitlilik gösteriyor. Kimi kullanıcıların hayatını kolaylaştıran kimilerine ise âdeta arkadaşlık yapan LLM’lerin hangi alanlarda değerlendirildiklerine kısaca bakalım.

Doğal Dil İşleme (NLP)Metin ve Duygu Analizi: Büyük metinleri analiz ederek duygusal tonları belirleyebilir ve bu metinlerin pozitif, negatif ya da nötr olduğunu tespit edebilir.
Makine Çevirisi: Metinleri bir dilden başka bir dile çevirir ve çok dilli iletişimi herkes için kolaylaştırır.
Metin Özetleme: Uzun metinleri kısa ve öz bir şekilde özetleyerek ilgili yazıların hızlı bir şekilde anlaşılmasını mümkün kılar.
Sohbet Robotları ve Sanal AsistanlarMüşteri Hizmetleri: Müşteri hizmetleri temsilcisi olarak soruları yanıtlar, müşterilerin sorunlarını çözer ve onların taleplerine yanıt verir.
Kişisel Asistanlar: Kullanıcıların sorularını yanıtlar, görevleri yerine getirir ve kullanıcılara bilgi sağlar.
İçerik ÜretimiOtomatik İçerik Üretimi: Blog yazıları, haber makaleleri ve teknik raporlar gibi metinler oluşturur.
Yaratıcı Yazma: Roman, senaryo, şiir gibi edebî ve yaratıcı metinler üretir.
Eğitim ve ÖğretimE-Öğrenme: Öğrencilere elektronik ortamda değerlendirebilecekleri ders materyalleri hazırlar ve bireysel öğrenme gereksinimlerine göre uyarlanmış eğitim programları sunar.
Dil Eğitimi: Yabancı dil öğrenenler için kişiselleştirilmiş dil pratiği sağlar ve dil bilgisi hatalarını düzeltir.
Sağlık HizmetleriTıbbi Belgeleme: Doktorların hastalarla ilgili notlarını ve raporlarını yazma sürecini otomatize eder.
Hasta İletişimi: Hastaların sorularını yanıtlar, randevu hatırlatmaları gönderir ve genel sağlık bilgileri sağlar.
Hukuk ve FinansHukuki Belgeler: Sözleşmeler ve anlaşmalar gibi hukuki belgelerin oluşturulmasına yardım eder.
Finansal Analiz: Finansal raporları analiz eder, kullanıcılara yatırım önerileri sunar ve piyasa trendlerini tahmin eder.
Araştırma ve GeliştirmeBilimsel Araştırma: Bilimsel makaleleri değerlendirir, literatür taraması yapar ve araştırma süreçlerine hız katar.
İnovasyon: Yeni ürün ve hizmetler için fikirler üretir, ayrıca mevcut süreçleri de iyileştirir.
Oyun ve EğlenceOyun Geliştirme: Oyun senaryoları, karakter diyalogları ve oyun içi metinler oluşturur. Yakın zamanda oyunlarda, oyuncularla diyalog kuran NPC’lerin bu süreçte LLM’lerden yararlanacağı öngörülmektedir.
Eğlence İçeriği: Film senaryoları, şarkı sözleri ve diğer eğlenceye yönelik içerikleri üretir.
Reklam ve PazarlamaKampanya Metinleri: Reklam kampanyaları için yaratıcı metinler oluşturur.
Kişiselleştirilmiş İçerik: Kullanıcı verilerini analiz ederek kişiselleştirilmiş pazarlama içerikleri sunar.
Veri Analizi ve RaporlamaVeri Analizi: Büyük veri setlerini analiz ederek anlamlı yorumlar sunar.
Raporlama: Otomatik raporlar oluşturarak işletmelerin performanslarını ve hedeflerini takip etmelerini sağlar.
Yazılım GeliştirmeKod Yazma: Kod yazma süreçlerini otomatikleştirerek geliştiricilere yardımcı olur; Python, JavaScript, Java gibi dillerde kod parçacıkları oluşturur.
Hata Ayıklama: Mevcut kodu analiz ederek hataları tespit eder ve bu hataların nasıl düzeltileceği konusunda önerilerde bulunur..
Kod İnceleme: Kod kalitesini artırmak adına kod inceleme aşamalarını iyileştirir ve kodun daha iyi anlaşılmasını sağlar.
Kod Tamamlama: IDE’lerde (Entegre Geliştirme Ortamları) kod tamamlama önerileri sunarak geliştiricilerin daha hızlı kod yazmasına yardımcı olur.
Sürüm Kontrolü: Sürüm kontrol sistemlerinde (örneğin, Git) değişiklikleri yönetme ve entegrasyon süreçlerini iyileştirir.

 

Bu alanlar bir çırpıda aklımıza gelenler ve medyadan insan kaynaklarına dek birçok alanda LLM’lerden istifade ediliyor.

Siz de teknolojik gelişmeleri yakından takip ediyorsanız ve en üstün teknolojileri beraberinde getiren laptoplar kullanmayı planlıyorsanız, tercihiniz, “canavar”dan yana olmalı. Monster tarafından geliştirilen Huma serisi iş bilgisayarları ve Markut serisi iş istasyonları, yapay zekâ ve LLM’lerden en iyi şekilde yararlanmanızı sağlayacak güçlü donanım bileşenlerine sahip. 

 

LLM Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

  • LLM ne işe yarar?

    • LLM (Büyük Dil Modeli), insan dilini anlamak, işlemek ve doğal dilde yanıtlar üretmek için yapay zekâ tarafından kullanılan modellerdir. LLM’ler, metinleri analiz eder, anlamlandırır ve kullanıcıların sorularına akıllı cevaplar verir, sohbet sistemlerinde, çeviri hizmetlerinde ve dil tabanlı görevlerde kullanılır.
  • Büyük dil modeli LLM nedir?

    • Büyük Dil Modeli (LLM), devasa veri setleri üzerinde eğitilen, insan dilini anlama ve üretme becerisine sahip yapay zekâ modelleridir. Bu modeller, metinlerin anlamlarını, bağlamlarını ve dil yapısını öğrenir ve kullanıcılarla doğal dilde etkileşime girebilirler. GPT gibi modeller buna örnektir.
  • LLM ücretli mi?

    • LLM’lerin ücretli olup olmaması, hizmet sağlayıcıya ve kullanılan platforma bağlıdır. Bazı LLM’ler ücretsiz deneme sürümleri veya sınırlı kullanım sunarken, daha gelişmiş ve kapsamlı hizmetler genellikle ücretlidir. Örneğin, OpenAI’nin GPT-4 gibi modelleri ticari kullanımlar için ücretli olabilir.
  • LLM ne demek yapay zeka?

    • LLM, “Large Language Model” yani Büyük Dil Modeli anlamına gelir. Yapay zekâ alanında, dil işleme ve metin tabanlı görevlerde kullanılan, çok büyük veri setleri üzerinde eğitilmiş modelleri ifade eder. LLM’ler, metin üretimi, dil çevirisi ve sohbet botları gibi birçok alanda kullanılır.
  • LLM açılımı ne?

    • LLM, “Large Language Model” ifadesinin kısaltmasıdır. Bu, büyük veri kümeleri üzerinde eğitilmiş ve insan dilini anlamada, yorumlamada ve üretmede yetkin olan yapay zekâ modellerini ifade eder. LLM’ler, dil işleme süreçlerinde önemli bir rol oynar.
Paylaş: