NFT (Non-Fungible Tokens) – Nitelikli Fikrî Tapu Nedir?

Steam’de kaç oyununuz var? 25, 50, belki 500 ve daha fazlası? Peki, ya Epic Games Store’da? Muhtemelen benzer sayıda oyun topladınız. Bu aşamada size bir soru soralım: Tüm bu oyunların, aslında size ait olmadığını, onların sadece lisansına sahip olduğunuzu biliyor muydunuz? Yani satın aldığınızı düşündüğünüz o oyunlar, aslında sizin değil. Steam, Epic Games Store ya da diğer dijital platformlar size sadece oyunu kullanma hakkını veriyor. Bir gün hesabınız silinir ya da platformda büyük bir değişiklik olursa bu oyunlara erişim hakkınızı kaybedebilirsiniz. İşte tam bu noktada, dijital dünyada “sahiplik” kavramını kökten değiştiren bir teknoloji devreye giriyor: NFT (Non-Fungible Token). NFT, dijital varlıkların gerçek anlamda sahiplenilebilmesini sağlayan bir sistem. Bir NFT aldığınızda, o dijital varlığın mülkiyetini blok zincir üzerinde doğrulanmış bir şekilde edinmiş oluyorsunuz. Bu mülkiyet tıpkı bir sanat eserinin orijinaline sahip olmaya benziyor. Eğer bunca zamandır adını duyduğunuz ama ayrıntılarını tam olarak bilmediğiniz NFT’ler hakkında daha fazla detay öğrenmek istiyorsanız bu yazı tam size göre.

Dijital Dünyada Sahiplik Mümkün mü? NFT Nedir ve Nasıl Devrim Yaratıyor?

Blockchain teknolojisi kullanılarak dijital varlıkların mülkiyetinin benzersiz ve değiştirilemez bir biçimde doğrulanmasını sağlayan dijital sertifikalar olan NFT’ler, özellikle 2021 ve 2022 yıllarında dijital sanat ve koleksiyon piyasasında büyük bir patlama yaşadı. Geçmişi 2014 yılına kadar uzanan NFT’ler, sanatçılara ve içerik üreticilerine devrim niteliğinde bir çözüm sundu. Zira ilgili teknoloji sayesinde dijital ürünler, ilk kez telif hakları korunmuş şekilde ticareti yapılabilir hâle geldi.

Kripto varlıklar sayesinde pek çok kişinin yakından tanıdığı blockchain teknolojisini arkasına alan NFT, bu teknolojiyle merkezi olmayan, şeffaf ve güvenilir bir yapı oluşturuyor. Blockchain teknolojisi, dijital varlıkların hem kopyalanamaz hem de tahrif edilemez olmasını mümkün kılıyor. Ethereum gibi blockchain platformları üzerinde geliştirilen ERC-721 standardı, NFT’lerin yaratılması ve transferi için kullanılan en yaygın protokollerden birini teşkil ediyor. Bu standart, NFT’nin her birinin benzersiz olduğunu ve birbiriyle değiştirilemeyeceğini garantiliyor. Bu durum NFT’leri, kripto para birimlerinden farklı kılıyor çünkü Bitcoin veya Ethereum gibi dijital para birimleri, aynı değere sahip olabilirken ve birbirinin yerine geçebilirken NFT’lerin her biri kendine özgüdür.

NFT’lerin kullanım alanları yalnızca dijital sanatla sınırlı kalmıyor; oyun endüstrisinden müzik sektörüne, spor dünyasından gayrimenkule kadar birçok alanda NFT kullanılıyor. Geçtiğimiz yıl Monster Notebook Blog sayfalarında yayına giren “Blockchain Tabanlı Oyunlar Nelerdir?” konulu yazımızda da belirttiğimiz gibi oyun dünyasında NFT’lerle oyuncular benzersiz oyun içi varlıklar satın alabiliyor ve bu varlıkların sahipliğini doğrulayabiliyorlar. Geleneksel oyunlarda, oyun içi varlıklar yalnızca oyun içinde kullanılabilir ve platforma bağımlıdır. Ancak NFT tabanlı yapımlarda oyuncular, oyun içi varlıklarını gerçek dünyada alıp satabiliyor ya da takas edebiliyorlar. Bu da oyuncuların oyun içindeki başarılarının veya yatırımlarının maddi bir karşılığı olmasını sağlıyor. Az önce anımsattığımız yazıda da yer verdiğimiz Axie Infinity gibi oyunlar, oyunculara, oyun oynayarak para kazanma fırsatı sunan “play-to-earn/oyna kazan” modelleriyle büyük ilgi gördü. Aynı şekilde sanatçılar, eserlerini NFT olarak satarken eserin kime ait olduğu ve kaç adet üretildiği gibi bilgiler blockchain üzerinde güvenli bir şekilde saklanıyor.

“Balon” Diyenler Haklı Çıktı: NFT Teknolojisinin Yükselişi ve Düşüşü

Hatırlayacağınız üzere 2021 yılı, NFT dünyasında büyük bir sıçrama noktasıydı. Beeple isimli dijital sanatçının bir eserinin 69 milyon dolara satılmasıyla NFT’ler, dünya genelinde geniş bir yankı uyandırdı. Türkiye’deki ana haber bültenlerine bile konu olan bir başka satış ise ünlü sanatçı Refik Anadol’un “Casa Batllo: Yaşayan Mimari” adlı eserinin 1 milyon 380 bin dolara satılmasıydı.

Bu dönemde NFT’ler, hem bireysel yatırımcılar hem de büyük şirketler tarafından hızla benimsenmeye başlandı. NFT projeleri, sanat eserlerinden spor hatıralarına kadar geniş bir yelpazede ilgi gördü. Bu dönemde birçok kişi, kısa vadeli kâr elde edebileceği umuduyla NFT’lere yatırım yapmaya başladı. Bunun neticesinde pazar hacmi, 2021 yılında zirveye ulaşarak NFT satışlarının bir haftada 1,8 milyar dolara ulaştığı kaydedildi.

Ne var ki bu hızlı yükseliş, uzun sürmedi ve NFT cephesinde çöküş yaşanmaya başladı.

2022’nin sonlarına doğru NFT satışları %90 oranında düştü ve birçok NFT koleksiyonunun değeri hızla azaldı. Bu düşüş esasen birkaç faktörün bir araya gelmesiyle gerçekleşti. Öncelikle piyasanın büyük ölçüde spekülatif hâle gelmesi ve sürdürülemez fiyat seviyelerine ulaşması, birçok yatırımcının NFT’lere olan güvenini sarstı. Ayrıca kripto para piyasasındaki genel düşüş, NFT piyasasını da etkiledi. Bilhassa “kripto kışı” olarak adlandırılan bu dönemde Bitcoin ve Ethereum gibi büyük kripto para birimlerinde yaşanan sert değer kayıpları, NFT’lerin değerinde de dramatik düşüşlere yol açtı.

NFT’lerin popülaritesindeki düşüşün bir diğer önemli nedeni ise dolandırıcılık vakalarının artması ve düzenleyici belirsizlikler oldu. Piyasada “rug pull” olarak bilinen, proje sahiplerinin, yatırımcıların paralarını toplayıp ortadan kaybolduğu dolandırıcılık vakaları, NFT’lere olan güveni zedeledi. Bunun yanında düzenleyici otoritelerin NFT’lerin ticareti konusunda yeterli yasal altyapıya sahip olmaması da piyasada bir belirsizlik ortamı yarattı​. 2024’ün sonlarına hızla yaklaştığımız şu dönemde NFT piyasasının, 2021’deki zirvesinin oldukça gerisinde olduğunu söyleyebiliriz. Bunun oyun cephesindeki karşılığı da farksız; Axie Infinity oyuncu sayısının zaman içindeki değişimi de her şeyi açıkça gösteriyor:

Yine de NFT’lerin tamamen ortadan kaybolduğunu söylemek mümkün değil; bugün NFT’ler, sanat ve koleksiyon ürünlerinden ziyade daha işlevsel ve pratik alanlarda kullanılmaya başlandı. Örneğin oyun sektöründe ve metaverse projelerinde NFT’ler, oyunculara benzersiz dijital varlıklar sunarak yeni bir ekonomi yaratıyor. Markalar da NFT teknolojisini benimseyerek sadakat programları ve dijital kimlik doğrulama sistemleri gibi farklı kullanım alanlarına NFT’leri entegre ediyorlar.

Siz de teknoloji ve oyun dünyasını yakından takip ediyorsanız, elinizin altında mutlaka “canavar” gibi bir bilgisayar olmalı. Monster tarafından geliştirilen; Tulpar masaüstü bilgisayarları sayesinde akıcı oynayamadığınız hiçbir oyun kalmayacak!

Sıkça Sorulan Sorular

NFT’nin Türkçe Karşılığı Nedir?

NFT, Türkçe’de “Nitelikli Fikrî Tapu” veya “Benzersiz Dijital Varlık Sertifikası” olarak ifade edilir. Dijital varlıkların eşsizliğini ve sahipliğini blockchain teknolojisiyle garanti eden bir sistemdir. NFT’ler, genellikle sanat, koleksiyon ürünleri ve dijital içerikler için kullanılır.

NFT Mantığı Nedir?

NFT’nin mantığı, dijital varlıkları eşsiz kılan bir sertifika oluşturmaktır. Bu sertifikalar blockchain teknolojisiyle kayıt altına alınır ve değiştirilemez. Her NFT, dijital bir ürünün orijinalliğini ve sahibini doğrulayan benzersiz bir veriye sahiptir. Satış ve transfer işlemleri de bu zincir üzerinden takip edilir.

NFT Tasarımcısı Nasıl Olunur?

NFT tasarımcısı olmak için dijital sanat ve blockchain teknolojisi bilgisi gereklidir. Grafik tasarım yazılımlarını öğrenerek özgün eserler oluşturabilirsiniz. Daha sonra, bir NFT platformunda (örneğin OpenSea) eserlerinizi mint ederek dijital pazara sunabilirsiniz. Teknoloji ve trendleri takip ederek kendinizi geliştirmek önemlidir.